Omkeerbare warmtepomp + fotovoltaïsche energie: moet het vermogen worden verhoogd?

Reversibele Warmtepomp en Photovoltaïsch: De Winnende Vergelijking

Overweegt u om photovoltaïsche panelen te installeren op uw woning die uitgerust is (of zal worden) met een reversibele warmtepomp met vloerverwarming? Deze vraag komt vaak voor bij onze Belgische klanten: "Mijn installateur stelt 3 kWp voor, maar zou ik met mijn warmtepomp niet het vermogen moeten verhogen?"

Het korte antwoord: JA, absoluut. Een warmtepomp, zelfs een zeer efficiënte, vertegenwoordigt een aanzienlijk elektriciteitsverbruik dat een hogere photovoltaïsche dimensionering dan standaardconfiguraties volledig rechtvaardigt. Hier is waarom en hoe u uw installatie kunt optimaliseren.

Het werkelijke verbruik van een reversibele warmtepomp begrijpen

Concrete cijfers in België

In tegenstelling tot wat algemeen wordt gedacht, verbruikt een warmtepomp elektriciteit om te functioneren, zelfs als haar rendement (COP) uitstekend is. In België tonen veldgegevens:

Bronnen: Buderus België, Viessmann BE, Guide-Pompe-Chaleur.be - Gegevens 2024-2025

"Een warmtepomp met een COP van 4 verbruikt 1 kWh elektriciteit om 4 kWh warmte te produceren. Maar over een jaar vertegenwoordigt dit nog steeds 2000 tot 5000 kWh afhankelijk van oppervlakte en isolatie." - Belgische Warmtepompenvereniging

Verbruiksprofiel: Waarom het belangrijk is

Wat de warmtepomp bijzonder interessant maakt voor photovoltaïsch, is haar verbruiksprofiel:

• Verwarmingsmodus (winter): verbruik voornamelijk overdag en 's avonds
• Airconditioningmodus (zomer): verbruik overdag wanneer de zon het meest produceert
• Sanitair warm water: verbruik verspreid over de dag
• Vloerverwarming: thermische traagheid waardoor warmte overdag kan worden opgeslagen

Deze compatibiliteit tussen zonne-productie en warmtepompverbruik is de sleutel tot optimaal eigenverbruik.

Photovoltaïsche dimensionering: Fouten te vermijden

De onderdimensioneringsval

Veel installateurs stellen nog steeds "klassieke" installaties van 3 tot 4 kWp (10-13 panelen) voor op basis van een gemiddeld verbruik van 3500-4000 kWh/jaar. Maar met een warmtepomp is deze berekening achterhaald:

De juiste berekening: Wattuneed-methode

Om een photovoltaïsche installatie met warmtepomp correct te dimensioneren, volgt u deze methodologie:

1. Beoordeel uw totale verbruik (huis + WP): typisch 6000-9000 kWh/jaar
2. Streef naar 80-100% dekking om eigenverbruik te maximaliseren
3. Houd rekening met een evolutiemarge: elektrische mobiliteit, toekomstige apparatuur
4. Voeg opslag toe als uw budget het toelaat (lithiumbatterijen)

Welk photovoltaïsch vermogen installeren met een warmtepomp?

Aanbevelingen per oppervlakte (België)

Berekeningen gebaseerd op gemiddeld rendement in België van 1000 kWh/kWp/jaar (centrum van het land).

Zonnebatterijen: Het strategisch voordeel met een warmtepomp

Waarom opslag alles verandert

Met een warmtepomp wordt het toevoegen van lithiumbatterijen aan uw photovoltaïsche installatie bijzonder winstgevend:

• Eigenverbruik verhoogd tot 70-85% (vs 30-40% zonder batterij)
• Gebruik van zonne-overschot voor uitgestelde verwarming/koeling
• Afvlakking van warmtepompverbruikspieken 's avonds
• Back-up bij netuitval (met hybride omvormer)
• Voorbereiding op capaciteitstarief (Wallonië 2026)

Opslagdimensionering

"Met onze lucht-water warmtepomp en 18 panelen + 10 kWh batterijen dekken we 82% van onze jaarlijkse behoeften. De elektriciteitsrekening daalde van €2100 naar €380/jaar." - Wattuneed klantgetuigenis, Wavre

Financiële analyse: Winstgevendheid van een vergr ote installatie

Vergelijkingsscenario: 4 kWp vs 9 kWp

Laten we het voorbeeld nemen van een 150 m² huis in België met reversibele warmtepomp (verbruik: 7000 kWh/jaar):

Berekeningen gebaseerd op elektriciteitstarief van €0,30/kWh en injectietarief van €0,03/kWh (Wallonië).

Impact van capaciteitstarief (Wallonië 2026)

Met de komst van het capaciteitstarief in Wallonië wordt het correct dimensioneren van uw installatie nog kritischer:

• Capaciteitstarief: facturering op basis van hoogste verbruikspiek
• Warmtepomp = aanzienlijke pieken bij het opstarten (2-3x nominaal vermogen)
• Batterijen = afvlakking van pieken en vermindering van netrekening
• Extra besparingen: €200-400/jaar volgens CREG

Voor meer informatie over het Wallonië 2026 stimuleringstarief, raadpleeg onze gedetailleerde gids.

Geavanceerde optimalisatiestrategieën

1. Intelligente warmtepomp + PV-besturing

Moderne hybride omvormers maken automatische besturing van uw warmtepomp mogelijk om eigenverbruik te maximaliseren:

• Programmeerbare relais: warmtepompactivering volgens zonneproductie
• Overdag oververhitting: +2°C overdag om te profiteren van gratis zon
• Prioritaire warmwaterverwarming: warm water geproduceerd tijdens zonuren
• Airconditioning boost-modus: maximale koeling tijdens productie-uren

2. Photovoltaïsche overdimensionering

Met een warmtepomp wordt oversizing (omvormer/panelen overdimensionering) zeer winstgevend:

Belgische daken maken vaak de installatie mogelijk van meer panelen dan een "klassieke" omvormer aankan. 🔗 Voorbeeld bekijken

• Optimale verhouding: 1,2 tot 1,5 (bijv. 12 kWp panelen op 10 kVA omvormer)
• Geoptimaliseerde productie bij bewolkt weer of in de winter
• Beter warmtepompgebruik het hele jaar door
• Verbeterde ROI: lage marginale kosten voor panelen

3. Integratie met thermodynamische boiler

Voor maximale efficiëntie, combineer warmtepomp + PV + thermodynamische boiler:

• Geoptimaliseerde warmwaterproductie: COP van 3-4 voor warm water
• Thermische opslag: 200-300L water = "thermische batterij"
• Zonnebesturing: verwarming alleen wanneer PV produceert
• Extra besparingen: €300-500/jaar op warm water

Wattuneed biedt complete warmtepomp + thermodynamische boiler kits voor kant-en-klare installatie.

Praktische en regelgevende aspecten (België)

Groene certificaten en subsidies

In België varieert het regelgevend kader per regio:

Belangrijk: Premies zijn cumuleerbaar, wat de winstgevendheid van het complete warmtepomp + PV-project aanzienlijk verbetert.

Elektrische dimensionering

Met een vergrote PV-installatie en een warmtepomp, controleer:

• Elektriciteitsmeter: overstap naar driefasig vaak nodig boven 10 kVA
• Hoofdzekering: 40A minimum (63A aanbevolen)
• Bekabeling: aangepaste doorsneden (minimaal 6 mm² warmtepomp, 4-6 mm² PV)
• Bescherming: verplichte Type 2 overspanningsbeveiliging (PV + warmtepomp)

Gebruik onze spanningsvalcalculator om uw kabels correct te dimensioneren.

Conclusie: Verhogen is een investering, geen kost

Tegenover een reversibele warmtepomp is het onderdimensioneren van uw photovoltaïsche installatie een economische fout. De cijfers spreken voor zich:

• Warmtepomp = +2000-5000 kWh/jaar extra verbruik
• Aangepaste installatie = 70-85% eigenverbruik met batterij
• Return on investment: 7-9 jaar (vs 12-15 jaar zonder warmtepomp)
• Winst over 25 jaar: €30.000-40.000 afhankelijk van configuratie

Onze Wattuneed-aanbeveling: Voor elk huis met reversibele warmtepomp, streef naar een installatie van minimaal 7-11 kWp (16-24 panelen) met 10-15 kWh lithiumopslag. Dit is de economische sweet spot die minimale energierekening en optimale voorbereiding op toekomstige tariefwijzigingen garandeert.

Veelgestelde vragen (FAQ)

1. Verbruikt mijn warmtepomp echt 2000-5000 kWh per jaar?

Ja, zelfs met een uitstekende COP van 4 verbruikt een warmtepomp elektriciteit om warmte te extraheren en te transporteren. Voor een goed geïsoleerd 150 m² huis in België rekent u op 3000-3800 kWh/jaar alleen voor verwarming, plus zomerse airconditioning en het basisverbruik van het huis (huishoudelijke apparaten, verlichting).

2. Moet ik batterijen onmiddellijk installeren of kan ik ze later toevoegen?

Beide benaderingen zijn mogelijk. Ideaal is om vanaf het begin een hybride omvormer te installeren, zelfs zonder batterijen, wat u toelaat ze later toe te voegen zonder de omvormer te vervangen. Dit optimaliseert de initiële investering en behoudt de mogelijkheid om te evolueren. Let op: controleer batterij/omvormer compatibiliteit.

3. Wat is het beste moment om de warmtepomp te verwarmen met photovoltaïsch?

Met vloerverwarming, profiteer van thermische traagheid door te oververhitten met +2°C tussen 11u en 15u wanneer uw zonneproductie maximaal is. De in de vloerplaat opgeslagen warmte zal tot 's avonds diffunderen. Voor sanitair warm water, plan de verwarming tussen 12u en 14u. Een automatisch besturingssysteem (relais op de omvormer) optimaliseert deze cycli.

4. Mijn installateur zegt dat 4 kWp voldoende is, wie heeft gelijk?

Een 4 kWp dimensionering (~4000 kWh/jaar productie) kan voldoende zijn voor basisverbruik zonder warmtepomp (3000-3500 kWh/jaar). Maar met een warmtepomp die 2000-5000 kWh/jaar toevoegt, dekt u slechts 40-50% van uw behoeften. Vraag een gedetailleerde berekening inclusief warmtepompverbruik, of gebruik onze gratis simulator.

5. Verandert het Waalse capaciteitstarief de zaken?

Absoluut. Vanaf 2026 in Wallonië hangt uw netrekening af van uw maandelijkse verbruikspiek. Een warmtepomp kan pieken van 5-8 kW creëren bij het opstarten. Met batterijen en gedimensioneerde PV-productie vlakt u deze pieken af en vermindert u de netrekening met €200-400/jaar extra. Dit is een belangrijk winstgevendheidsargument.

6. Kan ik in België profiteren van premies voor warmtepomp + PV?

Ja, premies zijn cumuleerbaar in alle drie de regio's. In Wallonië bijvoorbeeld kunt u €4000-6000 krijgen voor de warmtepomp en profiteren van het voordelige prosumer-tarief voor PV (≤5 kVA gratis). In Brussel combineren PV-eigenverbruikspremies (€3500-5500) zich met warmtepomppremies (€4500-5500). Controleer de voorwaarden bij uw regio.

Wattuneed SPRL - Uw photovoltaïsche partner in België
📞 Support & Assistentie | 🧰 Gereedschapskist | 📚 Onze blog